Termal battaniye nedir ve özellikleri nelerdir?
Özellikle kış aylarında meydana gelen afet olaylarında termal battaniye, vatandaşlar tarafından en çok aranan malzemelerden biri haline geldi. Termal Battaniye, görünüşü itibariyle folyoyu andıran ince bir malzemeden oluşmaktadır. Özelliği itibariyle içerideki ısının dışarıya çıkmasını önleyen termal battaniye, kısa sürede ısı artışı sağlamaya imkan tanır. Peki, Termal battaniye nedir? Termal battaniye özellikleri nelerdir?
Mylar battaniye, acil durum battaniyesi, ilk yardım battaniyesi, uzay battaniyesi veya şok battaniyesi gibi isimlerle de anılır. İlk olarak NASA tarafından uzay mekikleri ve uzay istasyonlarının ısı yalıtımını sağlamakta kullanıldığı için uzay battaniyesi ismini almıştır. Termal battaniye arama kurtarma ekipleri tarafından kazazedeleri hipotermiden korumak amacıyla kullanılır. Peki, Termal battaniye nedir? Termal battaniye özellikleri nelerdir? İşte detaylar haberimizde...
TERMAL BATTANİYE NEDİR?
Mylar battaniye, acil durum battaniyesi, ilk yardım battaniyesi, uzay battaniyesi veya şok battaniyesi gibi isimlerle de anılır. İlk olarak NASA tarafından uzay mekikleri ve uzay istasyonlarının ısı yalıtımını sağlamakta kullanıldığı için uzay battaniyesi ismini almıştır. Termal battaniye arama kurtarma ekipleri tarafından kazazedeleri hipotermiden korumak amacıyla kullanılır. Bu nedenle bizim ülkemizde arama kurtarma faaliyetleri ve acil durum müdahaleleriyle bilinirlik kazanmıştır ve şok battaniyesi, ilk yardım battaniyesi arama kurtarma battaniyesi veya termal battaniye gibi adları daha yaygındır.
TERMAL BATTANİYE NEYDEN ÜRETİLİR?
Termal battaniyeler polietilen terefitalat denen bir çeşit polyesterin yansıtıcı metalik bir yüzeyle kaplanmasıyla elde edilir. Bu polyester, yani naylon malzeme formülünde ufak değişiklikler yaparak onu ticarileştiren firmaların verdiği marka adlarıyla da anılır. Bunlar; Mylar, Melineks veya Hostafan'dır. (Bu aşamadan sonra malzemeden Mylar olarak bahsedilecek.)
Bu malzeme vakumda tortulama olarak bilinen bir yöntem kullanılarak ince bir parlak yüzeyle kaplanır. Seçilen parlatıcı malzeme genelde alüminyumdur. Bazı durumlarda gümüş yerine altın rengini andıran parlatıcı malzemeler de kullanılır.
Vakumda tortulama yöntemi teleskop mercekleri ve aynalarının da üretiminde kullanılan, bir malzemenin yüzeyini bir atomdan birkaç molekül kalınlığına kadar değişen kalınlıklarda metalle kaplamaya yarayan bir yöntemdir.
Yani en kısa tanımıyla termal battaniye; birkaç mikron kalınlığında alüminyum vb yansıtıcı bir tabakayla kaplanmış, yine birkaç mikron kalınlığında naylon bir örtüdür.
Termal battaniyeler gümüş veya altın renginde yansıtıyla kaplanabilir.
TERMAL BATTANİYENİN HAM MADDESİ BAŞKA NERELERDE KULLANILIR?
Mylar denen malzeme; naylonun doğası gereği son derece hafif, ince, hacimsiz, ucuz, kolay üretilen ve çekme direnci son derece yüksek bir malzemedir. Termal battaniyelerin üretiminde kullanılan bu malzeme ayrıca
Fotoğraf filmlerinin parlak yüzeylerinin kaplanmasında,
"Lak" tabir edilen parlak baskı kâğıdının üretiminde,
Parlak kitap kapaklarının yüzeylerinde,
Gıda ambalajlarında,
Gıda saklama poşeti ve geçici kaplarında,
Düğme, rozet gibi malzemelerin dış tarafında koruyucu bir yüzey oluşturmada;
Tişört svetşört gibi tekstil ürünlerine uygulanan baskılarda,
Çok ince zımpara kâğıdına tutunma yüzeyi oluşturmada,
Süs ve parti balonlarının üretiminde
Ve daha birçok alanda kullanılır. Hayatta kalma ve dağ doğa sporlarını ilgilendiren kullanım alanıysa termal battaniye veya acil durum battaniyesi üretimidir.
TERMAL BATTANİYE NERELERDE KULLANILIR?
Termal battaniyeler vücut ısısını ve dolaylısıyla sıcaklığını korumaya yardım ettiğinden dolayı acil durum ekipleri, arama kurtarma ekipleri, askerler, özel harekat birlikleri, dağcılar, kampçılar, dağ doğa sporları ve bushcraftla uğraşanlar tarafından kullanılır.
Termal battaniyede yapılmış geçici barınaklar.
Termal battaniye satın almak için bir izne ya da belgeye ihtiyaç yoktur. Son derece ucuz olan bu malzemeyi herkes kolayca satın alabilir.
Termal battaniyeler yalnızca battaniye gibi vücuda sarılarak kullanılmak zorunda değildir. Geçici barınak yaparken ısı yalıtımını sağlamak, rüzgâr ve sudan korunmak için de kullanılabilir. Son derece kullanışlı olan bu malzemenin daha birçok kullanım alanı vardır. Ancak üretiliş amacı yukarıda sayılanlardır.
TERMAL BATTANİYE (İLK YARDIM BATTANİYESİ) KULLANIM ALANLARI NERELERDİR?
Acil durum battaniyesinin amacı, ısıl ışınımı yani termal radyasyonu yansıtmaktır, demiştik. Su ve rüzgâr geçirmez olan bu malzeme hipotermi ve soğuk ısırması gibi durumları önlemede veya zararını azaltmada kullanılır. Ayrıca doğada geçici barınak yapmada da son derece kullanışlıdır.
Bir veya birden fazla ilk yardım battaniyesi; doğada bulunabilecek yaprak, çalı çırpı gibi diğer malzemelerle birlikte kullanıldığında son derece kısa sürede yapılabilen, görece oldukça iyi ısı yalıtımı sağlayabilen geçici barınaklar yapmada kullanılabilir.
Yalnıza naylon ve yansıtıcıdan üretilen ilk yardım veya termal battaniyenin kendi başına ısı yalıtıcı özelliği yoktur. Hacimsiz ve hafif olması amacıyla üretilen bu battaniyelerin ordu için üretilen sürümlerine ısı yalıtımı özelliği olan malzemeler de eklenmiş böylece askerler için koruyuculuğu daha yüksek ürünler elde edilmiştir. Ancak bunlar daha ağır, daha çok yer kaplayan ve daha pahalı malzemelerdir.
TERMAL BATTANİYE KULLANIM ŞEKİLLERİ NASILDIR?
Battaniye gibi vücuda sarılarak.
Geçici barınak yaparken ağaç veya iple gerilerek rüzgârdan, sudan, ısı kaybından korunmak için.
Çok soğuk ortamlarda çadırın tabanına veya uyku tulumunun altına yayılarak veya çadırın içine gerilerek.
Uyku tulumunun dışına sarılarak.
Dal, yaprak ve çalı çırpı gibi yalıtıcılarla desteklenerek.
Arama kurtarma ekipleri tarafından soğuk iklimlerde kazazedeleri soğuktan korumak için.
Hipotermiden korunmak için. (Hipotermiyle ilgili makalemize buradan ulaşabilirsiniz.)
Şeritler hâlinde kesilerek ip yerine.
Kaybolma veya kaza geçirme durumlarında arama kurtarma ekiplerine yerinizi belli etmek için.
Su elde etmek için yoğuşma yüzeyi olarak.
Vücut sıcaklığını korumak için termal battaniyeye sarmalanmış kişi.
TERMAL BATTANİYE NASIL ISITIR?
Bu sorunun en kısa yanıtı: ısıtmaz. Aslında "ısıtır" diye tabir ettiğimiz çoğu malzemenin ısıtıcı özelliği yoktur.
Bir insanı soğuktan korumanın iki yolu vardır. Ya o insanın bedenine dışarıdan ısı verilir ya da kişinin bedeninin ısı kaybetmesi engellenmeye çalışılır. Yani yalıtım sağlanır. Günlük hayatta "ısıttığı" şeklinde nitelediğimiz battaniye, yorgan ve kıyafet gibi bütün malzemeler aslında ısıtıcı değil, yalıtıcıdır. Yani ısı ve sıcaklık kaybını önlemeye çalışır.
Bir insanı ısıtmanın tek yolu ona dışarıdan ısı vermektir. Bunun da doğadaki en basit örneği ateş yakıp, ateşin sıcaklığından faydalanmaktır.
Termal battaniye veya ilk yardım battaniye de yalıtım sağlar; fakat bunu bir yün veya polar battaniyeden farklı olarak yapar. Vücudumuzdan yayılan termal radyasyonu ya da Türkçe adıyla ısıl ışınımı geri yansıtarak ısı enerjisi kaybını önlemeye çalışır. Böylece vücudun kendini ısıtması daha kolay hâle gelir.
Termal battaniyelerin üretiminde kullanılan Mylar da denen naylon malzeme hava ve su geçirmezdir. Bu da vücudun çok hızlı ısı ve sıcaklık kaybetmesine neden olan rüzgârı engelleyerek ısı yalıtımını arttırır. Ayrıca vücudu ıslanmaktan da koruyabileceği için ısı kaybını hızlandıran başka bir etkeni de devreden çıkartmaya yardımcı olur.
Termal battaniyenin hava geçirmez olması ayrıca konveksiyon yoluyla sıcaklık kaybını da azaltır. Konveksiyon yoluyla sıcaklık kaybını şöyle özetleyebiliriz. Isınan hava yükselir. Vücudumun etrafındaki hava ısınıp yükseldikçe veya yer değiştirdikçe daha soğuk olan hava onun yerini alır ve bu soğuk hava da vücudumuza temas ederek ısınır. Bu da vücudumuzun daha fazla ısı ve sıcaklık kaybetmesine neden olur.
Acil durum battaniyesi hava geçirmez olduğu için, vücudumuza sarıldığında bu hava döngüsünü kırar ve malzemenin kendisi tam anlamıyla bir yalıtıcı olmasa bile vücudumuzun daha fazla ısı kaybetmesini önler.