Üretici ve sanayici arasında rekolte ve fiyat tartışması sürüyor
Fındıkta hasat zamanının yaklaşmasıyla birlikte, üretici ve sanayici arasında uzun süredir devam eden rekolte ve fiyat tartışması tekrar gündeme geldi.
Fındık sektörünün paydaşları, önümüzdeki günlerde açıklanması beklenen rekolte tahminine ve serbest piyasada oluşacak fiyata odaklanmış durumda. Tarım Bakanlığı'na yakın kaynaklara göre, rekolte tahmini yaklaşık 717 bin 931 ton olarak açıklanacak ve geçen yıla göre yaklaşık 47 bin ton düşük olacak. Ancak Karadeniz Fındık ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (KİB) ve TÜİK'in tahmin çalışmaları da bulunuyor. İhracatçılar, yaklaşık 810 bin ton civarında bir üretim beklentisi içindeler.
Rekolte düşüşüyle birlikte bu yıl üreticiler, işçilik, gübre ve ilaç gibi girdi maliyetlerinde yüksek artışlar yaşadı. Ziraat odalarının yaptığı çalışmalara göre, 1 kg fındığın ortalama üretim maliyeti 71 liranın üzerinde olduğu belirlendi. Özellikle Doğu Karadeniz bölgesinde bu maliyet daha da yükseliyor. Bu noktada, gözler taban fiyatın açıklanmasına ve Toprak Mahsulleri Ofisi'nin (TMO) izleyeceği politikaya çevrildi. Geçen yıl TMO'nun açıkladığı 52-54 TL taban fiyata rağmen, serbest piyasada fiyatlar uzun süre 43 TL bandında seyretmişti. Ancak tepkiler üzerine yapılan müdahalelerle fiyatlar sezon sonuna doğru 60 TL'ye çıkmıştı. Karadeniz Ekonomi gazetesine bilgi veren sektör temsilcileri, hem üretici hem de sanayicinin kabul edebileceği bir serbest piyasa fiyatının oluşmasını bekliyor.
Tarım Odası Başkanı Arslan Soydan: Fiyat, Rekolteyle Bağımsız Olarak Açıklanmalı
Türkiye Ziraat Odaları Birliği Yönetim Kurulu Üyesi ve Perşembe Ziraat Odası Başkanı Arslan Soydan, farklı rekolte tahmin çalışmalarına dikkat çekerek, açıklanacak fiyatın rekolteden bağımsız olması gerektiğini savunuyor. Aynı zamanda, taban fiyatın fındık pazara inmeden önce açıklanması gerektiğine de dikkat çeken Soydan, son bir yılda üreticinin girdi maliyetlerinin en az 2 kat arttığını ifade ediyor. Başkan Arslan, geçen yıl 750 lira olan bahçe temizleme yevmiyesinin bu yıl 2 bin liraya, 300 lira olan toplama yevmiyesinin ise 700 liraya yükseldiğini belirterek, üreticinin ne alacağını bilmesi gerektiğini vurguluyor. Ayrıca, son 5 sezon boyunca taban fiyatın 3-3,5 dolar/kg civarında olduğunu ve Türkiye Fındık Kurumu'nun (TMO) alımlara devam etmesi gerektiğini altını çiziyor. Öte yandan, Ordu'da yaşanan yoğun yağışlar sonucu sel ve heyelanlarla ilgili de bilgi veren Başkan Soydan, zarar gören üreticilere tarım müdürlüklerine başvurmalarını tavsiye ediyor ve yaklaşık 4 bin dekarlık lokal zarar tespit edildiğini söylüyor. ÖTV zamlarının mazot ve gübre gibi girdi maddelerindeki fiyatları olumsuz etkileyeceğini belirten Soydan, maliyetlerin yükseleceğini ifade ediyor. Tarım Odası Başkanı Soydan, Türkiye'nin fındık rekoltesiyle ilgili bilgi vererek, mevcut açıklanan rekoltenin 717 bin ton olduğunu ancak bu rakamın daha da düşebileceğini söylüyor. Hasat döneminin daha ileri tarihlere atılabileceğini belirten Soydan, rekolte tahmininin aşağı yönlü revize edilebileceğine dikkat çekiyor. Tarım Odası Başkanı Arslan Soydan, fındık fiyatının rekolteyle bağımsız olarak açıklanması ve taban fiyatın pazara inmeden önce belirlenmesi gerektiğini vurgularken, üreticilerin maliyetlerinin artmasına neden olan zorluklara da dikkat çekiyor.
Giresun Ziraat Odası Başkanı: Fındık Fiyatıyla Alım Gücü Makasının Kapanması Gerekiyor
Giresun Ziraat Odası Başkanı Nurettin Karan, ülkede yaşanan enflasyon ve doların yükselişiyle birlikte her şeyin %200 arttığını ifade etti. Fındık fiyatının ise girdi maliyetlerine karşı eriyip buharlaştığını belirten Karan, "Eskiden bir kilogram fındığa karşılık bir torba gübre alan üretici, şimdi 10 kilogram fındığa bir torba gübre alamıyor. Ot biçme yevmiyesi en az 2 bin lira, fındık toplama yevmiyesi ise 500-600 liranın altına düşmez" dedi. Karan, birkaç sene öncesine kadar 2-3 ton fındık toplayan bir üreticinin köyün ağası olarak tanındığını ve bu miktarla çoluğunun çocuğunun düğününü yapabildiğini, okutabildiğini ve altına bir araba alabildiğini söyledi. Ancak şu anda 2 ton fındıkla düğün yapmanın dahi mümkün olmadığını, üreticilerin çocuklarının eğitim masraflarını karşılamakta zorlandığını dile getirdi. Fındık fiyatıyla alım gücü arasındaki makasın giderek açıldığına dikkat çeken Karan, tüm bu faktörleri göz önünde bulundurarak bir taban fiyatın açıklanması gerektiğini ve bu fiyatın 100 liranın altında olmaması gerektiğini belirtti. Karan, "Fındıkta 100 lira kırmızı çizgimizdir" şeklinde konuştu
Ulusal Fındık Konseyi Başkanı: TMO Alımları Serbest Piyasa Koşullarını İyileştirir
Ulusal Fındık Konseyi ve Giresun Ticaret Borsası Başkanı Hamza Bölük, fındık piyasasının iç ve dış dinamiklerden oluştuğunu vurgulayarak son 5 yılın ortalama rekoltesinin 750 bin ton civarında olduğunu ifade etti. Bölük, "Fiyat da son 5 yılda olduğu gibi 3 dolar çıpasında. Dolar/TL kuru baz alındığında 75-80 TL civarında. Bu üretici için de iyi bir rakam" şeklinde konuştu. Ayrıca, Toprak Mahsulleri Ofisi'nin (TMO) alımlarına devam etmesinin serbest piyasa koşullarını iyileştireceğini belirtti. Hamza Bölük, Türkiye'nin iç ve dış tüketimle birlikte yıllık 800 bin ton kabuklu fındığa ihtiyaç duyduğunu ve TMO stoklarında bulunan 125 bin tonun da bu yılki rekolteyle birlikte bu ihtiyacı karşılayabileceğini belirtti. Buna ek olarak piyasada bulunan 40 bin ton fındıkla birlikte toplamda 890 bin tona yakın bir üretim öngörüsünde bulunan Bölük, bu yıl iç fındık ihracatının ise 320-340 bin ton arasında gerçekleşmesini öngördü.
Durak Fındık A.Ş. Yönetim Kurulu Üyesi: TMO, Sağlıklı Bir Sezon İçin Taban Fiyatını Acilen Açıklamalı
Durak Fındık A.Ş. Yönetim Kurulu Üyesi Kadir Durak, Türkiye'nin en büyük fındık ihracatını gerçekleştiren yerel bir firma olarak iyi bir rekolteli yıl beklediklerini belirtiyor. Durak, Tarım ve Orman Bakanlığı ve özel sektörün tahminlerine bakıldığında toplamda çok rekolteli bir yıl olduğunu vurguluyor. TMO'nun fındık taban fiyatını Ağustos ayını beklemeksizin acilen açıklamasının ülkenin çıkarına olacağını dile getiriyor. Fındığın sanayi ürünü olduğunu ve %90'ının ihracat edildiğini ifade eden Durak, Türkiye'ye 2-2,5 milyar dolarlık döviz girdisi sağlayan önemli bir tarım ürünü olduğunu belirtiyor. TMO'nun 2023 fındık taban fiyatını ve alım politikasını zaman kaybetmeden açıklamasının üreticiler ve tüm paydaşlar için ülkenin çıkarına olacağını vurguluyor. Uzun vadeli politikalarla geleceği inşa etmenin önemli olduğunu ifade eden Durak, maliyetleri düşürmek, verimliliği artırmak ve rekabetçi politikalar oluşturmanın gerekliliğine dikkat çekiyor. Finansmana erişim sorununun Türk fındık sanayicisi ve diğer sektörlerde devam ettiğini belirten Durak, bu sorunun çözülmesinin ülkeye daha fazla döviz girdisi sağlayacak önemli bir konu olduğunu söylüyor. Kalite sorunu beklenmeyen yeni fındık sezonunda 2022 ihracatının 300 bin tonun üzerinde olacağını açıkça görüldüğünü ifade eden Durak, rakamlarla 830 bin tonluk bir rekolte gerçeğini gözlemlediklerini belirtiyor. Durak, 2023 fındık sezonunun ülke, üretici ve tüm paydaşlar için hayırlara vesile olmasını ve bol döviz getirmesini diliyor.
Gürsoy Fındık Yönetim Kurulu Başkanı Dursun Oğuz Gürsoy: Finansman Sorunu Çözülmeli
Gürsoy Fındık Yönetim Kurulu Başkanı Dursun Oğuz Gürsoy, fındık sektörünün önemli sorunlarla yeni sezon öncesine girdiğini belirtiyor. Gürsoy, fındık sektörünün geleceğini kurtarmak için kurtarma politikalarının yetersiz olduğunu vurgulayarak, fındık üretiminin planlanması gerektiğini ifade ediyor. Dünya genelindeki fındık üretim miktarının toplam rekolte için önemli olduğunu dile getiren Gürsoy, Toprak Mahsulleri Ofisi'nin açıklayacağı fındık fiyatı ve alım politikasının, yabancı büyük alıcıların fiyatını ve serbest piyasa fiyatını belirleyeceğini belirtiyor. Yeni sezon öncesi Türk fındık sanayisinin karşılaştığı önemli bir sorunun finansman olduğunu ifade eden Gürsoy, Ağustos, Eylül ve Ekim aylarının fındığın piyasaya indiği dönemler olduğunu ve rekabet koşullarının oluşması gerektiğini belirtiyor. Ayrıca, bankalar nezdinde finansman sorununun çözülmesi ve haksız rekabetin önlenmesi gerektiğine vurgu yapıyor.
Ticaret Borsası Başkanı: Her Şey TMO'nun Alım Politikasına Bağlı
Düzce Ticaret Borsası Başkanı Nurettin Karslıoğlu, fındık fiyatlarının belirlenmesinde TMO'nun alım politikasının önemli olduğunu belirtiyor. Karslıoğlu, TMO'nun Ağustos ayında özel sektör gibi gurbetçi ve fakir üreticilere peşin ödeme yapması halinde fiyatların düşmeyeceğini ifade ediyor. İhracatçıları suçlamak yerine, TMO'nun açıkladığı fiyatlara uygun şekilde hareket etmesi gerektiğini vurgulayan Karslıoğlu, yabancı alıcıların da buna göre fiyatlarını yüksek tutacağını ve serbest piyasada fiyatların düşmeyeceğini belirtiyor. Ancak sadece fiyat açıklanıp alımların hızlı bir şekilde yapılmayarak peşin ödeme yapılmaması durumunda fındık fiyatlarının düşeceğine dikkat çeken Karslıoğlu, bu konuda her şeyin TMO'nun alım politikasına bağlı olduğunu ifade ediyor. Batı Karadeniz bölgesinde bu yıl fındık rekoltesinin beklentilerin altında kaldığını ancak toplam rekoltenin iyi göründüğünü belirten Karslıoğlu, bölgede toplanacak olan rekoltenin 260-270 bin ton kabuklu fındık olduğunu söylüyor.
Altınordu Ziraat Odası Başkanı: Fındık Fiyatı 100 TL Olmalıdır
Altınordu Ziraat Odası Başkanı Atakan Akça, yeni fındık fiyatını açıkladı. Daha önce 80 TL talep eden Akça, yeni fiyatın 100 TL olması gerektiğini belirtti. Akça, mazota ve benzine yapılan zamların ardından çiftçilere ve üreticilere verilen desteklerin acilen artırılması gerektiğini ifade etti. Aksi takdirde çiftçilerin ve üreticilerin üretemez hale geleceğini ve gıda arzında büyük sıkıntılar yaşanabileceğini söyledi. Akça, bu nedenle en az fındık fiyatının 80 TL olması taleplerini daha da artırarak, en az 100 TL olması gerektiğini belirtti.
Altınordu Ziraat Odası Başkanı Atakan Akça, çiftçi ve üreticilere verilen desteklerin artırılması ve fındık fiyatının en az 100 TL olması gerektiğini vurgulayarak, bu taleplerin acil olarak karşılanması gerektiğini ifade etti.
İFMİB Başkanı: Dolar Kuru ve Finansman Erişimi Fiyatı Belirleyecek Unsurlar
İstanbul Fındık ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İFMİB) Başkanı Muzaffer Taviloğlu, dikkat çekici bir konuya değinerek ihracatçıların finansmana erişim sorununu vurguladı. Taviloğlu, TMO'nun istikrarlı bir politika izleyeceğini ve üreticinin ve ihracatçının sezon başlamadan fiyatın ne olacağını tahmin edebildiğini belirtti. Son 5 yılda fiyat çıpasının 3 dolar olduğunu ifade eden Taviloğlu, fiyatı belirleyecek asıl unsurun sezon başlangıcındaki Dolar/TL kuru olduğunu vurguladı. Ancak, Taviloğlu'nun dikkat çektiği önemli nokta finansmana erişim konusu oldu. Taviloğlu, bankalardan sezon başında ihracatçılara gereken hassasiyeti göstermelerini ve finansman konusunda destek olmalarını talep etti. Geçen sezon yaşanan limit sorununa da dikkat çeken Taviloğlu, finans kuruluşlarının şartları gevşeterek ihracatçılara destek olduklarını ve aynı desteğin bu yıl da verilebileceğini belirtti.
Doğu Karadeniz İhracatçılar Birliği Fındık Komitesi Başkanı Sabahattin Arslantürk ise hem üreticinin hem de ihracatçının kazançlı bir sezon geçireceği görüşünü paylaştı. Arslantürk, piyasada beklentinin 75-80 TL civarında olduğunu ve serbest piyasada oluşacak fiyatın belirleyici unsurlarının Dolar/TL kuru olduğunu ifade etti. Ayrıca, ürünün piyasaya arzının da fiyatı etkileyeceğini vurgulayan Arslantürk, sezon boyunca oluşacak fiyatların önemli bir rol oynayacağını belirtti.